Een geestelijk pad gaan is geen rationeel besluit. Zo van ‘alles afgewogen hebbende heb ik besloten dat’. Het is veel meer dat ik mij op een dag realiseerde dat ik me op een geestelijk pad bevond. En daar wilde ik wel over praten, maar niet altijd en niet met iedereen. Bovendien is het best lastig om de goede woorden te vinden en een geestelijk pad is ook erg privé. Zo wordt er over dit pad ook veel gezwegen. Dit stil zijn blijkt op die manier ook een onderdeel van het geestelijk pad te zijn. Iets wat je kunt beoefenen, zoals we dit bij zen doen: we willen niet te veel invullen met woorden en gedachten, we willen ons aanwezig zijn het liefst in stilte ervaren. Maar dit wil niet zeggen dat er niet gesproken mag worden. Integendeel, iets duidelijk maken over zen kan niet zonder te spreken. Wel is het goed om bij het spreken goed op onze woorden te letten.
Zoals we allemaal weten kunnen woorden pijn doen en een ander beschadigen. Dat kan in een woord zitten of in de toon waarop je spreekt, maar ook in roddelen en kwaad spreken. Zorgvuldig zijn in je taalgebruik is heel belangrijk, op je woorden letten is daarom een Boeddhistische leefregel. Maar eigenlijk gaat het hier om de meest universele ethische regel die er is: dat je een ander niet aandoet, wat jou niet aangedaan moet worden. Het lastige is dat we graag vrijuit willen kunnen spreken en kunnen zeggen wat ons op het hart ligt. Oprechtheid en eerlijkheid zijn ook belangrijke uitgangspunten. Soms zal dit woorden opleveren die pijn doen. Maar moet je ze daarom vermijden? Ik vind van niet. Oprecht en eerlijk zijn, betekent voor mij ook dat ik een ander niet wil te beschadigen. De oefening is dan ook om op vriendelijke wijze eerlijk en oprecht te zijn. Ook bij het spreken is het uitgangspunt: doe dit niet vanuit je ego; laat niet je ego spreken! Hef jezelf op. Spreek niet vanuit je eigenbelang, maar vanuit het belang dat we elkaar allemaal nodig hebben.
Ondertussen ontstaat er, zodra het ethisch wordt, weer een set regels waarmee we elkaar om de oren kunnen slaan. Het is daarom van belang om hier te zeggen: praat niet over de splinter in andermans oog, maar over de balk in je eigen oog. Het is allemaal beoefening! Elke dag proberen, proberen en weer opnieuw proberen. Sorry zeggen en weer opnieuw beginnen, ook dat is het geestelijk pad. Zo ontstaat een geestelijk pad waarin proberen centraal staat en vrijuit spreken gewoon zijn gang mag gaan.
woensdag 16 september 2020