Als je zen beoefent ga dan voor bevrijding. Zen-boeddhisme is een bevrijdingsleer. Bevrijd jezelf van alles wat op je drukt. In ons leven loopt het niet altijd op rolletjes, soms schuurt het, net als een wagenwiel dat nodig gesmeerd moet worden, kraakt en piept het. Boeddha noemde dit ‘dukkha’, het aanlopen van het wagenwiel. Dit zit al in kleine dingen: de wekker vergeten te zetten, te laat en te haastig opstaan en aankleden, waardoor je van alles uit je handen laat vallen. Vervolgens te laat of maar net op tijd op je werk komen en verder de rest van de dag de gevolgen voelen van deze valse start. Tegenover zo’n dag staat de dag dat alles goed gaat, dat alles op rolletjes loopt en je zingend uit je werk thuis komt. Dit is het tegenovergestelde van dukkha en wordt sukkha genoemd. Het is dus beslist niet zo dat het Boeddhisme alleen maar een leer van ach en wee is en dat alleen het lijden wordt gezien. In tegendeel, geluk nastreven is juist een wezenlijk onderdeel van het Boeddhisme. De Vietnamese zenleraar Thich Nath Hanh geeft hiervoor de volgende oefening: ‘Ik ben mij bewust dat geluk afhangt van mijn geestelijke houding en niet van omstandigheden buiten mij en dat ik gelukkig kan leven in het huidige moment door mij simpelweg te herinneren dat ik meer dan genoeg voorwaarden heb om gelukkig te zijn.’ (onderdeel van de tweede mindfulnesstraining).
Hierboven zegt Thich Nath Hanh over geluk dat je dit zelf kunt beïnvloeden. Natuurlijk, soms is het een kwestie van geluk hebben, maar vaker hangt je gevoel van geluk af van je geestelijke houding. Precies hierin zit de bevrijdingsleer, dat je gelukkig kunt zijn ondanks de omstandigheden. We weten allemaal dat we in ons leven te maken krijgen met ziekte, ouderdom en dood. Niemand wordt hierin gespaard. Daarom is het niet zo handig om je geluk daarvan af te laten hangen. Een mooi voorbeeld hierin is het verhaal van Selma van de Perre, die onlangs op 97 -jarige leeftijd haar memoires heeft gepubliceerd. Ze zat als Joodse vrouw in het verzet en kwam hierdoor terecht in het concentratiekamp Ravensbrück. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verloor ze haar ouders, haar zusje en talloze geliefden en het duurde lang voordat ze kon vertellen over wat haar is overkomen. Een voorbeeld van haar ‘geestelijke houding’ is haar uitspraak: “Ik gunde het de Duitsers niet dat ik doodging, ik wilde overleven”. Dat onverzettelijke is een rode draad in haar verhaal, waarin ze haar leven kenmerkt als een heel rijk leven, nog steeds. Het interview in Trouw, waarin ze over haar boek vertelt, eindigt met: “Mensen hebben me wel gevraagd: hoe leef je voort als zoiets vreselijks hebt meegemaakt. Ik zeg: door actief te blijven. Gewoon doorgaan met leven, elke dag weer. Accepteer het leven. En maak het plezierig voor jezelf.” (Trouw, vrijdag 10 januari 2020)
Bevrijd jezelf van alles wat op je drukt.
dinsdag 14 januari 2020