Alles opgeven

‘Alleen als je alles opgeeft, kun je een ware leraar zien. Zelfs de naam van het boeddhisme is al een smet op onze beoefening. Dit is geen onderricht. Het karakter en de inspanning van onze leraren zijn ons onderricht’.

Bovenstaand citaat is van Shunryu Suzuki. De man die in de jaren zestig zen in San Fransisco voor Amerikaanse leken zo goed heeft uitgelegd dat we het er nu nog over hebben. Hieronder wil ik verder ingaan op dit citaat, omdat het veel duidelijk maakt over wat je van een leraar kunt verwachten op je geestelijk pad.

Alleen als je alles opgeeft kun je een ware leraar zien.

Een geestelijk pad gaan betekent ook dat je elk idee over dit pad opgeeft. Een geestelijk pad is ‘op de tast in het donker je weg zoeken’. Wat betekent dit? Dit betekent dat ik stop met zeker weten. Dat ik genoegen neem met grote onzekerheid. Dat ik erken dat er over mijn leven niet zoveel te weten valt. Ja, één ding. Het is zeker dat ik zal sterven. Maar geen idee over waar, wanneer en hoe. En over wat er tot die tijd gebeurt. Neem 2020. Alleen de maanden januari en februari waren als vanouds. Daarna was alles anders.

Hoe berijd ik me voor op het omgaan met deze onzekerheid? Door zen te doen. Door ‘het niet weten’ te beoefenen. Bijvoorbeeld met je leraar. Je ziet je leraar pas echt als je alles opgeeft. Een leraar hebben betekent dus oefenen in het opgeven van alle ideeën over je leraar. Pas dan zul je hem/haar echt ontmoeten. Een goede oefening! Want dit geldt altijd voor al je ontmoetingen. Je ziet iemand pas echt staan als je elk idee, elk oordeel opgeeft.

Zelfs de naam van het Boeddhisme is al een smet op onze beoefening. Dit is geen onderricht!

Onze beoefening is ‘alles opgeven’ en te leren om zonder opsmuk ons ‘kale’ leven te lijden. Heel gewoon. Wakker worden, opstaan, ontbijten, werken, lunchen, een wandelingetje maken, boodschappen doen, koken, avond eten, tv kijken, lezen en gaan slapen. Laten we ophouden met het mooier te maken dan het is, maar laten we ook ophouden met ons leven minder te maken. Ons leven is wonderbaarlijk en mysterieus. Daar hoeven we niets aan toe te voegen. Wees vooral zoals je bent! En zo is iedereen anders en toch volkomen gelijk. Dat is mooi (of misschien ook niet), maar noem het geen Boeddhisme! Boeddhisme is een concept, niet het leven zelf.

Het karakter en de inspanning van onze leraren zijn ons onderricht.

Ook leraren zijn mensen als jij en ik met precies dezelfde problemen. Door ze werkelijk te zien, zie je wat ze doen. Hoe het leven hen heeft gevormd, welk karakter ze hebben en welke inspanning ze leveren om van hun leven iets te maken. Kijk naar wat ze doen, hoe ze doen en laat je inspireren. Een leraar is niet het voorbeeld van hoe het moet, maar wel een voorbeeld van hoe het kan.